خواندن خطوط ميخى پارسى مشكل تر از خطوط مصرى قديم بود، چه ترجمه يونانى در كتيبه هاى ايرانى وجود نداشت. باوجوداين باستان شناسان اروپائى با زحمات طاقت فرسا به خواندن آن نيز موفّق شدند. شرح پيشرفت هاى آنها چنين است …
مملكتى كه از اوايل قرن ششم قبل از ميلاد به بعد موسوم به ارمنستان شد قبل از آن موسوم به دولت وان يا آرارات بود. اين مملكت تمدن آسور و بابلى داشت. كنجكاوى راجع به كتيبه هائى كه در اينجا كشف ميشد از ۱۸۴۰ ميلادى شروع گرديد.
در ميان اسناد منبع جديد در درجه اوّل اهميت اسنادى است كه فلّاحين مصر در محلى موسوم به (تلّ العامرنه) يافته اند. اين نوشته ها از دفترخانه دولتى مصر قديم است، كه از (تب) پايتخت مصر به اينجا نقل شده …
تپه هائى كه در صفحات مجاور فرات و دجله واقع است از ديرگاه توجه سياحان و مسافرين را بخود جلب ميكرد و حدس مي زدند كه بايد زير اين تپه ها خرابه ها و آثار شهرهاى قديم باشد. در اواخر قرن هيجدهم، بشام نماينده پاپ در كلده …
پس از كارهاى ريچ ببابل ديگر توّجهى نشد تا در ۱۸۵۲ دولت فرانسه هيئتى در تحت رياست (فرنل) و (اپپر) بدآنجا فرستاد و آثار زياد بدست آمد، ولى به اروپا نرسيد، چه در موقع حمل به دجله ريخت.
در ۱۸۴۰- ۱۸۴۱ (فلاندن) و (كست) بطور كلى نقشه تخت جمشيد را ترسيم و ضمنا حجارىهاى جالب توجهى كشف كردند. از آثار معلوم شد كه طالار بزرگ (اپهدان) كجا و چگونه بوده.
حفريات سوريّه مي بايست خيلى طرف توجه باشد، زيرا محل هائى كه در تورية ذكر ميشود غالبا در فلسطين يا در اين صفحه است. باوجوداين حفريّات و كاوشها در اينجا پيشرفتهاى سائر جاهاى تاريخى را نداشته است.
قبل از كشف منابع جديده كار باستان شناسان منحصر بود باينكه اطلاعاتى از سرچشمه هاى قديم و تورية بدست آورده تفسير كنند، يعنى كار اينها بى شباهت نبود به شخصى كه در جائى ايستاده قدم برميدارد و ميگذارد.